Delirij

Delirij nije bolest, već sindrom, koji ima više uzročnika koji rezultiraju istim skupom simptoma povezanih sa stanjem svijesti bolesnika i kognitivnim oštećenjem.

Sindrom ima više različitih imena kao što su akutno konfuzijsko stanje, akutni sindrom mozga, metabolička encefalopatija, toksična psihoza i akutno zatajenje mozga.

Poremećaj svijesti je glavni simptom delirija, a obično se javlja udružen s oštećenjem kognitivnih funkcija.

Epidemiologija delirija

Delirij je čest poremećaj koji po DSM-IV-TR ima prevalenciju u općoj populaciji od 0,4 posto za osobe od 18 i više godina te 1,1 posto za osobe s 55 i više godina.

Otprilike 10 do 30 posto hospitaliziranih bolesnika doživljava delirij.

Uznapredovale godine su glavni čimbenik rizika za razvoj delirija, a ostali čimbenici rizika su mlađa životna dob (djeca), postojanje oštećenja mozga (demencija, tumor, cerebrovaskularne bolesti), ovisnost o alkoholu, dijabetes, rak, malnutricija te već doživljeni delirij. Muški spol je neovisan čimbenik rizika za razvoj delirija.

Etiologija delirija

Glavni uzroci delirija su bolesti središnjeg živčanog sustava (npr. epilepsija), sistemske bolesti (npr. zatajenje srca) te intoksikacija farmakološkim ili toksičnim supstancama.

Klinička slika delirija

Delirij se očituje slijedećim simptomima:

• Poremećaj pažnje tako da se bolesniku pitanja moraju ponavljati, a isto tako je smanjena sposobnost usmjeravanja pažnje na nove objekte.
• Dezorganizacija mišljenja koja se očituje kao nesuvisli i nepovezani govor.
• Poremećaj svijesti koji je primarno kvalitativni i očituje se dezorijentacijom u vremenu i prostoru, te prema osobama, (kvantitativni su češći - somnolencija i sopor).
• Obmane osjetila u vidu iluzija i halucinacija su česte, najčešće su prisutne vidne halucinacije koje mogu biti jednostavne i složene.
• Poremećaj ciklusa budnosti i spavanja je redovit.
• Poremećaj psihomotorike, bolesnici su nemirni i hiperaktivni, izvode nesvrsishodne pokrete i radnje.
• Poremećaj pamćenja očituje se nesposobnošću zapamćivanja novih sadržaja.
• Emocionalni poremećaji u vidu anksioznosti, razdražljivosti, euforije.
• Neurološki simptomi nisu česti osim tremora koji je redovit.
• Vegetativni simptomi kao tahikardija, znojenje, crvenilo lica i dilatacija zjenica često su prisutni.

Delirij karakterizira brz razvoj i prodromalni simptomi, a može trajati nekoliko dana do nekoliko tjedana. Gotovo u pravilu završava sa potpunim povlačenjem psihopatoloških simptoma. Ponekad može prijeći u kronični moždani sindrom (demenciju) što ovisi o prirodi etiološkog čimbenika kao i o reagiranju SŽS-a na njega.

Liječenje delirija

Terapija delirija prilagođava se njegovom uzroku. Dva simptoma delirija koji zahtjevaju primjenu medikamenata su psihoza i insomnija.